dr Paweł M. Owsianny 1, mgr Magdalena Urlich 2, mgr inż. Artur Furdyna 2
1 Nadnotecki Instytut UAM w Pile, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, owsianny@amu.edu.pl,
2 Fundacja Rewilding Pomerania, lena_urlich@wp.pl, arturfurdyna@op.pl
Zakwity sinic, problemy zlewniowe i oddolna społeczno-naukowa próba wsparcia procesu rekultywacji ekosystemu jeziora Drawsko
Zakwity fitoplanktonu, zwłaszcza sinic (Cyanobacteria), w jeziorach północno-zachodniej Polski stają się częstsze i obejmują coraz dłuższe okresy. Na przykładzie jeziora Drawsko zestawiono informacje o zakwitach sinic z dominacją gatunku Gelotrichia echinulata, analizy zlewniowe i komunikaty administracyjne (zamknięcia kąpieliska). Jezioro Drawsko jest drugim z najgłębszych jezior Polski (maksymalna głębokość 82,2 m, średnia głębokość 17,7 m) i trzynaste pod względem powierzchni (1781,5 ha).
Zakwity sinicy Gloeotrichia echinulata w jeziorze Drawsko występują coraz wcześniej w sezonie wegetacyjnym i utrzymują się coraz dłużej. Ich intensywności w szczycie sezonu turystycznego wywołuje coraz częstsze zamknięcie kąpieliska przy plaży miejskiej (obejmujące łącznie nawet około połowę dni wakacyjnych). W czasie zakwitów Gloeotrichia echinulata zwykle obserwuje się inne rodzaje cyjanobakterii, zwłaszcza przedstawicieli rodzajów Aphanizomenon, Dolichospermum (Anabaena), czy Microcystis. Sinice te są zdolne do produkcji toksyn wpływających na zdrowie ludzi i organizmów wodnych.
Presja ze strony wykorzystywanej w sposób niezrównoważony zlewni jeziora (ładunki biogenów, przerwane strefy buforowe, intensywne użytkowanie brzegu) oraz długie okresy stratyfikacji z wysokimi wartościami temperatury wody jeziora, synergicznie zwiększają ryzyko coraz częstszych i intensywniejszych zakwitów sinic w Drawsku.
W związku z wieloletnimi zaniedbaniami i brakiem zrównoważonego wykorzystywania zasobów przyrodniczych ekosystemu jeziora Drawsko, proces renaturyzacji tak dużego zbiornika wodnego jest skomplikowany i będzie długotrwały. Kluczowa jest dobra komunikacja i współpraca na linii społeczność – naukowcy – samorząd. Osoby zaangażowane środowiskowo i społecznie, przy szerokim wsparciu zespołu naukowców, wymuszają obecnie działania nakierowane na podjęcie kompleksowego programu poprawy stanu ekologicznego jeziora Drawsko, z uwzględnieniem edukacji ekologicznej mieszkańców i turystów korzystających z walorów jeziora i jego zlewni.
W całym ekosystemie jeziora Drawsko oraz jego zlewni rekomenduje się działania renaturyzacyjne, przede wszystkim związane z przywróceniem naturalnego obiegu wody, w tym odbudowaniem retencji krajobrazowej, przeglądem i normalizacją poborów wód podziemnych, ograniczaniem dopływu ładunków biogenów, odtwarzaniem stref buforowych, rozważeniem zabiegów rekultywacji wewnętrznej oraz monitorowaniem i wczesnym ostrzeganiem o stanie wody w jeziorze.
0 komentarzy