dr Łukasz Kozub
Centrum Ochrony Mokradeł
Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska, Instytut Biologii Środowiskowej, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski
Bagna w wielu kulturach, także w naszej, były postrzegane negatywnie: jako siedliska zła, miejsca niebezpieczne i niegościnne, lub, najłagodniej, jako bezproduktywne nieużytki, których utrzymywanie można utożsamiać z niegospodarnością i zacofaniem. Takie postrzeganie bagien jest odzwierciedlone w języku, w którym do „bagna” porównamy raczej tylko miejsca, czy sytuacje w których nie chcielibyśmy się znaleźć. Osuszanie i „cywilizowanie” bagien było zatem postrzegane jako działanie pozytywne tworzące przestrzeń przyjazną człowiekowi i produktywną, możliwą do zagospodarowania rolniczego. Skutkiem takiego spojrzenia na bagna jest ich obecny stan – większość bagien w Europie Środkowej została osuszona i zagospodarowana. Dopiero obecnie, gdy bagien zostało nam już bardzo niewiele, zaczynamy je doceniać. Badania naukowe wskazują nie tylko na ogromne znaczenie bagien dla zachowania różnorodności biologicznej, ale przede wszystkim dla podtrzymania funkcjonowania przyrody, od której zależy też nasz dobrobyt. W bagnach magazynowany jest węgiel, dzięki czemu schładzają one globalny klimat, wpływają one na obieg wody: stabilizują przepływ w rzekach i zwiększają wilgotność powietrza. Bagna wychwytują zanieczyszczenia spływające ze zlewni poprawiając tym samym jakość wody. Osuszając bagna utraciliśmy te funkcje co zaczynamy odczuwać coraz bardziej boleśnie np. jako „rozchwianie” sytuacji hydrologicznej prowadzące do naprzemiennie występujących wezbrań i okresów suszy. Dla otworzenia utraconych funkcji bagien nie wystarczy już ochrona tych, które nam zostały. Musimy także odtwarzać, czyli powtórnie zabagniać te miejsca, które osuszyliśmy. Nie jest to zadanie łatwe zarówno od strony technicznej, prawnej, jak i ze względów społeczno-ekonomicznych, ale wydaje się, że korzyści, które jako kraj i społeczeństwo uzyskamy z odtworzenia bagien są warte tego wysiłku.
0 komentarzy